Begin 2022 is de wereld om ons heen wederom flink veranderd. De energieprijzen zijn nog nooit zo hard gestegen en met een bijkomend inflatie-effect zijn veel huishoudens financieel in de problemen gekomen. De hoeveelheid huishoudens in energiearmoede is hiermee flink toegenomen. Het afgelopen halfjaar heeft SME met gemeenten samengewerkt om energiearmoede tegen te gaan. De kennis uit deze projecten delen we de komende tijd met jullie. Vandaag: witgoedregeling in strijd tegen energiearmoede. Dit is een van de middelen die SME gezamenlijk met gemeentes inzet om de energierekening van bewoners omlaag te krijgen.
Waarom een witgoedregeling?
Er bestaan veel verschillende maatregelen die bedoeld zijn om energiearmoede tegen te gaan, maar deze zijn lang niet allemaal effectief. Zo laat onderzoek zien dat energieboxen vaak in een hoek blijven liggen, wanneer er weinig informatie over het gebruik van deze producten wordt gegeven. Ook blijkt uit ervaring dat aandacht voor de psychologische uitdagingen van energiearmoede essentieel is: een aanpak kan het beste heel concreet zijn, omdat er weinig ruimte overblijft in het hoofd van iemand die geldzorgen heeft. Een voorbeeld van een zeer concrete en effectieve maatregel is een witgoedregeling. Huishoudens krijgen een budget om een energieslurpend witgoedapparaat in huis te vervangen voor een energiezuinig witgoedapparaat, zoals een koelkast, vriezer of wasmachine.
Huishoudens in energiearmoede maken vaak gebruik van gekregen of tweedehands gekocht witgoed. Het nadeel van deze apparaten is dat ze door hun hoge energieverbruik erg duur in gebruik zijn als je ze vergelijkt met nieuwe apparaten. Deze huishoudens hebben de ondersteuning van hun gemeente nodig omdat ze vaak niet in de financiële gelegenheid zijn om de oude apparaten zelf te vervangen. Een nieuw energiezuinig apparaat kopen is gewoonweg te duur. Hierdoor blijft de energierekening relatief hoog en ontstaat er een vicieuze cirkel. Het vervangen van een apparaat zorgt voor een lager energieverbruik en daarmee voor meer financiële ruimte bij de bewoners: elke euro die ze besparen, is er één die ze goed kunnen gebruiken.
“Het vervangen van een apparaat zorgt voor een lager energieverbruik en daarmee voor meer financiële ruimte bij deze doelgroep.”
Hoe pakt SME een witgoedregeling aan?
Om van een witgoedregeling een effectieve maatregel tegen energiearmoede te maken, zijn er een aantal uitgangspunten van waaruit we werken.
Het belangrijkste uitgangspunt is dat SME de witgoedregeling koppelt aan het bezoek van de energiecoach. De energiecoach geeft namelijk energiebesparende tips voor de hele woning, helpt de bewoner de voucher aan te vragen én een keuze te maken uit het witgoed. Want welk apparaat kan het best vervangen worden? Wat is de juiste grootte van de nieuwe koelvriescombinatie? Dat zijn best lastige beslissingen want is groter niet altijd leuker en beter? De energiecoach kan de bewoner zo behoeden voor toch nog onnodig hogere energiekosten.
Binnen een witgoedregeling wil je de drempel zo laag mogelijk maken voor een bewoner om mee te doen. Ons uitgangspunt is dan ook dat het witgoed echt gratis moet zijn en niet een waardebon van bijvoorbeeld € 300,- waardoor de bewoner nog steeds flink moet bijleggen. Hierdoor is het beter om de doelgroep wat te verkleinen, zodat er per inwoner meer budget beschikbaar is.
“We hebben een fijn gesprek gehad met de coach, hij had ook heel veel geduld met mijn moeder!” – Julia
Bij het leveren van het nieuwe apparaat wordt het oude apparaat meegenomen. Dit voorkomt dat bewoners het oude apparaat in huis houden, waardoor de energierekening alsnog niet omlaag gaat.
Kiezen uit diverse webwinkels met even zoveel verschillende koelkasten zorgt wederom voor geen overzicht en keuzestress. Daarom werken we waar mogelijk met lokale witgoedhandelaren. Zij kunnen een beperkt aantal modellen selecteren die binnen het bedrag van de voucher passen. Een bijkomend voordeel is dat het geld dat met de regeling gemoeid is, lokaal besteed wordt. Toevoegen: voordeel lokale witgoedhandelaar is dat mensen het kennen en er fysiek naartoe kunnen. Omdat we zien dat deze doelgroep over het algemeen minder digitaal vaardig is.
Door deze maatregelen te handhaven profiteert een grotere groep binnen de gemeente van de witgoedregeling en wordt de drempel om de voucher uit te geven kleiner, omdat je in je eigen gemeente terecht kunt. Met deze uitgangspunten werkt SME samen met gemeentes aan effectieve en duurzame energiebesparing, waarbij bewoners worden geholpen om hun energierekening te verlagen.
Witgoedregeling in Diemen
In Diemen werkt SME samen met de gemeente om de witgoedregeling te realiseren. Al eerder waren de energiecoaches actief. Zij hebben er nu een nieuwe taak bijgekregen. In samenwerking met SME zijn huishoudens die recht hadden op de energietoeslag benaderd voor een witgoedregeling vanuit de gemeente. Bewoners worden uitgenodigd voor een gesprek met een energiecoach. De energiecoach komt bij hen thuis langs om advies te geven over energie besparen in huis. Tevens helpt de coach de bewoner om de waardebon voor het witgoed aan te vragen en een keuze te maken over welk apparaat ze in hun geval het beste kunnen vervangen. De waardebon ontvangen bewoners fysiek thuis en kunnen ze gebruiken bij o.a. de lokale witgoedhandelaar.
“Ik vind dit een hele goede actie van de gemeente, bedankt!” – Johan
De inwoners van gemeente Diemen die in aanmerking komen voor de witgoedregeling zijn enthousiast. Samen met een coach beoordelen ze welk witgoedapparaat ze het beste kunnen vervangen met het besteedbare bedrag dat ze krijgen. De witgoedregeling in Diemen valt of staat daarom dan ook bij de coaches en hun expertises op het gebied van energie besparen en sociale skills. Veel bewoners geven dit aan in hun evaluaties nadat ze met hun energiecoach gesproken hebben. De energiecoaches merken ook op dat de huishoudens waar ze nu hun gesprekken voeren echt in een andere situatie zitten dan de bewoners waar ze eerst kwamen. De witgoedregeling opent dus letterlijk nieuwe deuren!
“We hebben een goed gesprek gehad, ben blij dat de coach is gekomen.” – Mohammed
Wil je meer informatie of even sparren over de mogelijkheden? Neem dan contact op met Imke Tegels (
Imke Tegels
