Steeds meer scholen gaan met duurzaamheid integraal aan de slag en nemen duurzaamheid op in de visie van de school. De bereidheid van scholen in het basis- en voortgezet onderwijs is hoog. Tegelijkertijd zijn veel scholen zoekende hoe ze die visie vertalen naar concrete acties binnen bijvoorbeeld het onderwijs en in het gebouw. De zogeheten Whole School Approach (oftewel Hele School Aanpak) kan houvast bieden aan scholen en lokale NDE-centra kunnen de scholen hierbij ondersteunen. Meer dan 38 NDE-centra verkennen gezamenlijk hoe ze het onderwijs hierbij nog beter van dienst kunnen zijn. SME organiseerde hiertoe een aantal bijeenkomsten voor de NDE-centra, in opdracht van en in samenwerking met vereniging GDO.
De Whole School Approach: duurzaamheid integraal aanpakken
Scholen willen graag bezig met duurzaamheid maar de opties om dit te doen kunnen soms overweldigend zijn. Zetten ze in op het vergroenen van het schoolplein, op lesmateriaal over de circulaire economie of bieden ze een project aan over schoon water? Het liefst blijft het niet bij één van deze zaken, maar wordt duurzaamheid blijvend in het curriculum, de omgeving en de bedrijfsvoering opgenomen.
Deze integrale aanpak wordt ook wel de Whole School Approach (oftewel Hele School Aanpak) genoemd. De WSA is een hulpmiddel voor scholen om duurzaamheidsvraagstukken een vaste plek te geven. De WSA bestaat uit zes bloembladeren die met elkaar verbonden zijn en elkaar wederzijds beïnvloeden, bijvoorbeeld op gebied van curriculum en pedagogiek, of omgeving en bedrijfsvoering. De WSA is gemaakt in context van de 17 Sustainable Development Goals. De WSA leent zich hierdoor uitstekend om als school mee aan de slag te gaan, omdat een school per bloemblad zelf kan bepalen waar ze staat en waar ze mee bezig wil. Bij de aanwezige NDE-centra was het duidelijk dat ze kansen zagen om hiermee aan de slag te gaan.
Kansen voor NDE-centra voor een nieuwe rol
De NDE-centra in Nederland werken aan kwalitatieve natuur- en duurzaamheidseducatie. Vereniging GDO is het netwerk van 140 lokale NDE-centra, die elk hun eigen structuur en kracht hebben. De NDE-centra werken in opdracht van en zijn soms onderdeel van de gemeente. Dit betekent dat ze sterk lokaal verankerd zijn, actief zijn in de omgeving van de school en een sterk bestuurlijk netwerk hebben, wat voor een school veel te bieden heeft. Een NDE-centrum, hoe groot of klein ook, heeft daarnaast ook een sterk netwerk wat betreft duurzaamheidseducatie in de regio. Wanneer een school stappen wil zetten in integrale verduurzaming, is een NDE-centrum een logische partner om met de school in gesprek te gaan. Want waar te beginnen? Hoe kun je ook de vergroening van het schoolplein koppelen aan het curriculum? Of hoe kun je samenwerken met sociale partners uit de omgeving van de school? NDE-centra hebben een goed beeld van wat er speelt in de omgeving en weten ook landelijke ontwikkelingen te vertalen naar een lokale aanpak. Voor het onderwijs zijn de centra als het ware de lokale gids van een school! Binnen het netwerk van GDO wordt ook gewerkt aan onderlinge samenwerking zodat centra van elkaar kunnen leren en kunnen doorverwijzen. Overigens hoeft niet elk NDE-centrum deze rol zo in te vullen. Als er een aantal centra als WSA-expert fungeert, kunnen andere centra ook naar hen doorverwijzen.
De NDE-centra staan vaak vooral bekend als kwalitatieve aanbieder van natuureducatie. Om een volwaardige partner voor scholen te zijn zullen de centra zich verder moeten ontwikkelen. Vereniging GDO ondersteunt ze hierbij, in samenwerking met SME. Een duidelijke behoefte vanuit de centra is ondersteuning in een potentiële ontwikkeling van hun rol. Veel centra hebben het aanbieden en faciliteren van educatiemateriaal hoofdtaak. Hun gesprekspartner hierin is vooral de docent van scholen in de buurt. Maar de WSA gaat veel verder dan alleen wát de leerlingen leren. Het gaat ook over hoe ze dat leren en bijvoorbeeld hoe duurzaamheid onderdeel is van de visie van de school. Een NDE-centrum dat ondersteunt in de WSA, zal dus ook met schoolbesturen aan tafel gaan. Dat is best een andere context. Zij ontwikkelen, naast hun huidige rol als aanbieder van natuureducatie, naar een strategische partner voor scholen die hiermee aan de slag willen. Dit jaar gaan de NDE-centra deze nieuwe rol verder vormgeven en uitwerken.
Meer weten over de NDE-centra? Bekijk vooral vereniging GDO. Meer weten over de WSA? Bekijk hier de website van de WSA en of lees bijvoorbeeld dit artikel over onze cursussen voor scholen rondom de WSA.
Sarah Herforth
