In 2022 werd gemiddeld 7,4% van alle Nederlandse huishoudens gezien als ‘energiearm’. Dat is een stijging van ongeveer 90.000 huishoudens t.o.v. 2020 volgens TNO. Het Rijk heeft daarom extra geld beschikbaar gesteld voor gemeentes om energiearmoede te bestrijden. Veel gemeentes zoeken sindsdien naar efficiënt beleid en maatregelen om energiearmoede op lokaal niveau aan te pakken.
SME biedt verschillende energiearmoedetrajecten aan, waar we samen met de gemeente op een effectieve manier energiearmoede mee tegen gaan. Het is namelijk een complex proces waar een partner met veel ervaring nuttig kan zijn. Wat komt er kijken bij dit proces en waarom is communicatie bijvoorbeeld een uitdaging?
Energiearmoede: een complex probleem
Het organiseren van een energiearmoedetraject binnen een gemeente is een complex proces dat gemakkelijk onderschat kan worden door zowel gemeente als bewoner. Verschillende factoren spelen een essentiële rol bij de effectiviteit van een energiearmoedetraject, zoals communicatie, logistiek en betrokkenheid. Binnen het energiearmoedetraject spelen immers zowel technische oplossingen als sociale factoren een rol. Een energiebox die de bewoner vervolgens niet gebruikt is niet effectief en een advies dat niet aansluit bij de situatie van de bewoner, wordt niet opgevolgd. Hoe ga je als gemeente om met deze situatie?
Duidelijke communicatie lijkt logisch, maar blijkt in de praktijk lastig
Veelal is de communicatie met energiearme bewoners één van de grootste uitdagingen voor een gemeente. Deze groep inwoners kan vaak moeilijk bereikt worden omdat ze bijvoorbeeld minder digitaal vaardig zijn of de Nederlandse taal niet machtig zijn. Dit lijkt logisch, maar uit ervaring blijkt dat gemeenten de hulp bij het creatief nadenken over welke communicatie wél werkt, erg prettig vinden. Om de doelgroep wel te bereiken, is het essentieel dat gemeenten verschillende kanalen gebruiken. SME ondersteunt de gemeente met een communicatieplan. Zo kunnen ze bijvoorbeeld informatie verspreiden via flyers, posters, brieven en lokale kranten. Ook kunnen ze samenwerken met wijkcentra en andere lokale organisaties om gebruik te maken van het lokale netwerk. De communicatiemiddelen die op deze plekken wordt aangeboden, moet dan wel begrijpelijk zijn, bijvoorbeeld door deze op B1-niveau te schrijven en een heldere procesbeschrijving toe te voegen.
Daarnaast speelt vertrouwen een belangrijke rol. Mensen in energiearmoede hebben soms een negatieve ervaring met instanties en dit kan effect hebben op het vertrouwen dat ze in de gemeente hebben. Het is van belang dat de gemeente laat zien dat zij graag naar haar bewoners toe komt om te helpen waar dat nodig is.
Communicatie vanuit vertrouwen
We werken dus samen met de gemeente in wat we communiceren, maar het vinden van de juiste manier om naar deze doelgroep te communiceren verdient ook aandacht. Vaak hebben energiearme inwoners te maken met schaamte en onzekerheid over hun situatie. Het is daarom belangrijk om hen op een respectvolle en empathische manier te benaderen. Hierbij kunnen gemeenten gebruik maken van speciale communicatiemiddelen zoals persoonlijke gesprekken of laagdrempelige informatiebijeenkomsten. Door deze aanpak kunnen inwoners zich gehoord en gesteund voelen, wat kan leiden tot meer vertrouwen en een betere samenwerking.
Energiecoaches zijn een bekende manier om energiearmoede tegen te gaan, doorhuishoudens te adviseren over energiebesparing. Ook hier zie je de kracht van vertrouwen en heldere communicatie terug. Deze coaches worden opgeleid naar aanleiding van de behoeften van de doelgroep binnen een gemeente. Coaches leren hoe ze hun sociale skills kunnen gebruiken om kennis over te brengen en het gesprek over duurzaamheid en energiebesparing aan te gaan. Vaak hebben deze energiecoaches in een vergelijkbare situatie gezeten als de bewoners waar ze langsgaan en kunnen ze zich goed in de doelgroep verplaatsen. Dat zorgt voor een open communicatie waar de energiecoach advies geeft dat past bij de leefwereld van de bewoner. Het zorgt er ook voor dat de gesprekken worden gevoerd als twee gelijken, niet als iets wat van bovenop wordt opgelegd.
Zelf aan de slag?
Hoewel communicatie met energiearme inwoners een uitdaging kan zijn, zijn er zeker manieren om dit succesvol te doen. Door een commitment te maken voor heldere communicatie en te werken aan vertrouwen, kunnen we op een effectieve manier mensen in energiearmoede helpen. We kijken ernaar uit om met meer gemeentes samen aan de slag te gaan met deze missie.
Imke Tegels
