Bijna alle gemeenten zijn gestart met het maken van de Transitievisie Warmte (TVW), die in 2021 klaar en vastgesteld moet zijn. Het opstellen van een TVW is aan de ene kant een technisch-inhoudelijke puzzel, maar om de transitie naar deze alternatieven goed te laten verlopen is er ook een grote sociale uitdaging. Veel gemeenten willen de TVW participatief opstellen. Maar op welk moment betrek je wie? Een lastige vraag. Wij hebben een schema ontwikkeld om hierbij te helpen.
Allereerst is het goed om onderscheid te maken tussen participatie voor de warmtetransitie als geheel of alleen voor het opstellen van de TVW. In de transitie naar een andere warmtebron is het heel belangrijk om voldoende tijd en aandacht te besteden aan communicatie en participatie en mensen zo goed mogelijk mee te nemen. Het opstellen van de Transitievisie Warmte is voor gemeenten de eerste beleidsstap in deze transitie. De visie is een vrij technisch plan, waarbij het niet direct logisch voelt om alle bewoners van het begin af aan mee te nemen. Maar helemaal niemand meenemen in het proces is ook niet gewenst. De TVW vormt de basis voor verdere stappen in de transitie. Ga je aan de slag met de Wijk Uitvoeringsplannen? Dan vraagt dat om een andere participatie- en communicatie-aanpak.
Samenhang focusgebied en stakeholder
Om te komen tot een TVW waarin de belangrijkste stakeholders zijn meegenomen is het belangrijk dat je de juiste mensen op het juiste moment en op de juiste manier betrekt. Welke mensen, momenten en manieren dit dan zijn hangt samen met de focus en de fase van het traject. Zoals je ziet in het schema hieronder wordt de focus gedurende de ontwikkeling van de TVW steeds scherper, terwijl de stakeholdersgroep steeds groter wordt.
Start met een kick-off met kernstakeholders
Bij de start van het maken van de TVW gaat het gesprek over het algemeen over vrij technisch-inhoudelijke en feitelijke zaken. In deze fase betrek je een kerngroep van professionele stakeholders. Denk aan de netbeheerder en de woningcorporatie. Start met een kick-off bijeenkomst waarin je voldoende aandacht besteedt aan vragen als: Wie zijn we? Welke rol heeft iedereen? Hoe staat iedereen er in? Waar staan we nu? Welke opgave hebben we te doen? Dit zorgt ervoor dat je een fijne en stevige basis creëert waaruit je verder kunt samenwerken.
Uitgangspunten bekend? Betrek een denktank
Naarmate het proces verder vorm krijgt breidt de stakeholdergroep zich steeds verder uit naar de samenleving. Zo is een mooi moment dat je – wanneer de eerste uitgangspunten helder zijn - een denktank vraagt om mee te denken/ mee te werken. Nodig mensen uit voor een denktank die middenin een netwerk staan. Bijvoorbeeld iemand uit de ondernemingsvereniging, een bewonersgroep, etc. Zij nemen waardevolle input en belangen mee, van zichzelf maar ook van de anderen uit hun netwerk.
Organiseer een stadsgesprek bij de 80% versie van de visie
Wanneer je een 80%-versie van de TVW hebt staan, hebben er al verschillende stakeholders meegedacht. Nu is het moment om dit voorstel te toetsen onder een grotere groep bewoners. Dit kun je bijvoorbeeld doen door het organiseren van een stadsgesprek of bijeenkomsten per wijk. Maak er laagdrempelige en interactieve bijeenkomsten van waarbij je laat zien welke uitgangspunten in de (concept)visie staan. Klopt dit met de wensen van de bewoners? Missen er nog dingen?
Algemene communicatie
Naast de participatiemogelijkheden bij de TVW is communicatie ook van groot belang. Start direct aan het begin met algemene communicatie over de warmtetransitie en de ontwikkeling van de TVW. Ook al nodig je individuele bewoners niet vanaf de start actief uit om mee te denken en praten, voorkomen moet worden dat mensen het idee krijgen dat er iets geheims aan de gang is. Openheid en transparantie over wat je als gemeente aan het uitzoeken bent en continue laten weten waar je in het proces staat is daarbij belangrijk. Geef bewoners het vertrouwen dat je deze opgave serieus en gedegen aanpakt en dat iedereen op welk moment dan ook kan aanhaken als hij/zij dat wil.
Meer weten?
Wil je meer weten over onze visie op communicatie en participatie in de warmtetransitie? Of heb je hulp nodig hoe je dit bij jouw gemeente toepast? Neem contact met ons op!
Hak van Nispen tot Pannerden
