De eerste maand van 2022 hebben we inmiddels alweer achter ons gelaten en het jaar is vol van start gegaan. Wat speelt er dit jaar voor gemeenten op het gebied van duurzame ontwikkeling? We zetten 10 ontwikkelingen voor je op een rij om als beleidsambtenaar duurzaamheid dit jaar echt concrete duurzame stappen te zetten.
1. Energiebesparing en RREW
Energiebesparing staat hoog op de agenda. Veel gemeenten zijn bezig met de uitvoering van de Regeling Reductie Energieverbruik Woningen. Ze organiseren projecten en activiteiten om inwoners op weg te helpen om energie te besparen. Dit door bijvoorbeeld het uitdelen van cadeaubonnen voor energiebesparende producten zoals radiatorfolie, ledlampen en waterbesparende douchekoppen, door het organiseren van gezamenlijke inkoopacties voor isolatie van woningen, of door het opleiden van energiecoaches. De RREW-activiteiten moeten uiterlijk 31 juli 2022 zijn afgerond.
2. Tegengaan van energiearmoede
Huishoudens in energiearmoede wonen vaak in slecht onderhouden woningen en woningen met een laag energielabel. Belangrijk feit is dat 75% van deze huishoudens in een corporatiewoning woont. Het overgrote deel van de kwetsbare huishoudens zijn dus afhankelijk van de woningcorporatie (of andere verhuurder). Dit vraagt om een goede samenwerking tussen de gemeente (het fysieke én sociale domein) en woningcorporaties. Deze verbeteringen spelen helaas op lange termijn. Op korte termijn kan er vooral ingezet worden op gedrag en kleine maatregelen om de energierekening aan te pakken. Maar ook daar valt zeker veel te halen. Met de steun ‘aanpak energiearmoede kwetsbare huishoudens’ kan je als gemeente in 2022, bij voorkeur samen met de woningcorporaties, op verschillende manieren deze huishoudens ondersteunen. Natuurlijk met het verstrekken van kleine energiebesparende maatregelen maar ook met informatie zodat deze maatregelen ook goed worden ingezet bijv. via een energiecoach, een energieworkhop of quiz of zelfs een energiebattle.
3. Gemeenteraadsverkiezingen: een nieuwe raad
In maart vinden de gemeenteraadsverkiezingen plaats. In veel lokale verkiezingsprogramma’s komt duurzaamheid ruim aan bod. Toch merken we in gesprekken met zowel beleidsambtenaren als raadsleden dat raadsleden vaak aanlopen tegen een kennisachterstand als het om duurzaamheid gaat. Start de nieuwe raadsperiode meteen goed en zorg dat je vanaf het begin dezelfde taal spreekt met (nieuwe) raadsleden. Organiseer een masterclass duurzaamheid waarin je de belangrijkste duurzaamheidsthema’s stevig neerzet en waarin voor raadleden duidelijk wordt wat de sturingsmogelijkheden zijn.
4. Gemeenteraadsverkiezingen: nieuw college
Na de verkiezingen volgen de coalitieonderhandelingen. Een belangrijk moment om richting te geven aan duurzame ontwikkeling in jouw gemeente. Zorg dat de onderhandelaars van de politieke partijen goed geïnformeerd zijn over de stand van zaken in jouw gemeente. Een Quickscan is een mooi instrument om het uitgangspunt helder te krijgen.
5. Aan de slag met Wijkuitvoeringsplannen
De meeste gemeenten stelden afgelopen jaar hun ‘Transitievisie Warmte’ vast. Deze visie vormt de basis voor de lokale warmtetransitie naar aardgasvrije wijken. In 2022 start de uitvoering echt met het opstellen van wijkuitvoeringsplannen. Betrek tijdig de juiste mensen wanneer je de wijk in gaat.
6. Voorbereidingen voor de Omgevingswet
Hoe ver is jouw gemeente met de voorbereidingen voor de invoering van de omgevingswet? Hoewel de invoering van de wet opnieuw is uitgesteld, tot eind van dit jaar of begin 2023, lopen de voorbereidingen op gemeentelijk niveau door. Is het duurzaamheidsbeleid van jouw gemeente al Omgevingswet-proof?
7. Circulaire economie in opkomst
Circulaire economie is een thema dat sterk in opkomst is op lokaal niveau. Veel gemeenten gaan aan de slag en stellen een actieplan circulaire economie op. Zo’n aanpak voor circulaire economie gaat verder dan de inzameling van huishoudelijk afval, maar zorgt ervoor dat er een circulair klimaat wordt geschapen in jouw gemeente. Voer een Quickscan circulaire economie uit om in beeld te brengen waar jouw gemeente staat en waar de kansen liggen.
8. Europees jaar van de Jeugd
2022 is het Europees jaar van de Jeugd. Betrek jongeren bij projecten voor duurzame ontwikkeling die je vanuit de gemeente organiseert en faciliteer scholen in het verduurzamingsproces.
9. Energielabels voor kantoren
Elk kantoorgebouw moet per 1 januari 2023 minimaal energielabel C hebben. RVO schat dat ongeveer 65.000 kantoren moeten voldoen aan de label-C-verplichting. Op basis van de nieuwste cijfers blijkt dat per 1 januari 2022 inmiddels 44% van de label-C-plichtige kantoren een groen energielabel (C of beter) heeft. De andere 56% voldoet nog niet aan de label-C-verplichting. En er is haast bij geboden: volgens de wet mogen kantoorgebouwen die op 1 januari 2023 niet aan de verplichting voldoen, niet meer als kantoor gebruikt worden. Er is dit jaar dus nog genoeg te doen voor kantooreigenaren en gebruikers. Heb je voor jouw gemeente in beeld wat de stand van zaken is?
10. Terug naar fysieke bijeenkomsten?
Wordt 2022 het jaar waarin we volledig terug kunnen naar fysieke bijeenkomsten om met collega’s van andere afdelingen binnen de gemeentelijke organisatie, met duurzaamheidspartners en met inwoners in gesprek te gaan over verduurzaming van de leefomgeving? Wij kijken er naar uit! Want duurzame ontwikkeling vraagt om samenwerking en contact maken. Dat kan uiteraard digitaal, maar echte ontmoetingen zijn zoveel waardevoller!
Jurgen Broeders
